زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

درآمدی بر علم تجوید (کتاب)





درآمدی بر علم تجوید تالیف محمد بن محمد بن جزری ترجمه ابو الفضل علامی- صفر سفیدرو ، کتاب پیرامون یکی از موضوعات علوم قرآنی یعنی مساله تجوید نوشته شده است.


۱ - معرفی کتاب



مؤلف که از دانشمندان علوم اسلامی به شمار می‌رود، در این کتاب آنچه را که یک استاد و معلم قرائت به آن نیازمند می‌باشد توضیح داده است.
وی مطالب کتاب را در ده بخش بیان نموده:
بخش اول: نحوه قرائت قرآن در زمان خویش و بدعت‌هایی را که از طرف آنان ایجاد شده توضیح می‌دهد.
بخش دوم: تجوید ، ترتیل و تحقیق و تفاوت آنها را با یکدیگر تشریح نموده است.
بخش سوم: اصول و قواعد قرائت را بیان می‌کند.
بخش چهارم: لحن (غلط خواندن) را تعریف و اقسام آنرا بیان کرده است.
بخش پنجم : همزه وصل و قطع و اقسام هر کدام را توضیح می‌دهد.
بخش ششم: را اختصاص به حروف داده.
فصل هفتم :اسباب و القاب آنها را بیان می‌کند.
بخش هشتم :که طولانی‌ترین فصل کتاب به شمار می‌رود، مخارج حروف را به تفصیل مورد بررسی قرار داده است.
[۱] درآمدی بر علم تجوی ، محمد بن محمد بن جزری ترجمه ابو الفضل علامی- صفر سفیدرو ، ص۱۰۴.

بخش نهم : نون ساکن را توضیح داده و اقسام آنرا بیان کرده و در آخرین بخش، اقسام وقف و ابتدا را همراه با مثالهای آن ذکر نموده است. با توجه به ویژگیهای آن، کتاب دربردارنده موضوعاتی است که می‌تواند مورد استفاده قرآن پژوهان بویژه اساتید قرائت قرآن قرار گیرد.
[۲] درآمدی بر علم تجوی ، محمد بن محمد بن جزری ترجمه ابو الفضل علامی- صفر سفیدرو ، ص۱۵۲.


۲ - ساختار کتاب



کتاب دارای ده بخش می‌باشد که هر بخش شامل چند فصل (که مجموعا هفده فصل) می‌باشد و فهرست مطالب آن به قرار زیر است:
بخش اول: چگونگی قرائت معاصران.
بخش دوم: تجوید شامل پنج فصل: تجوید، تحقیق و ترتیل، معنای ترتیل، تفاوت بین تحقیق و ترتیل، چگونگی تلاوت و ویژگی‌های قرائت پیشوایان قرائت.
بخش سوم: اصول و قواعد قرائت.
بخش چهارم: لحن و اقسام آن شامل دو فصل معنای لحن در لغت و لحن و حقیقت آن.
بخش پنجم: همزه وصل و قطع شامل دو فصل همزه ابتدای افعال و اقسام الف (همزه) در اول اسامی.
بخش ششم: گفتاری درباره حرکات و حروف شامل دو فصل: حروف و حرکات و ارتباط آنها و حروف «مد» و «لین» و حرکات.
بخش هفتم: نام‌های حروف و اسباب آن شامل دو فصل: القاب و نام‌های حروف و صفات حروف و اسباب آن.
بخش هشتم: مخارج حروف-.
بخش نهم: احکام نون ساکن و تنوین بخش.
دهم: وقف و ابتدا شامل چهار فصل: وقف «تام»، وقف «کافی»، وقف «حسن» و وقف «قبیح».

۳ - ویژگی‌ها



۱- در بخش هشتم: به صورت مفصل پیرامون حروف و مخارج مربوط به هر کدام از آنها بحث نموده، حروف ۲۹ گانه را به صورت مستقل با ویژگی‌های آن تشریح می‌کند. ۲- در بخش سوم: اصول و قواعد قرائت مانند: مد، قصر، اشباع و... مورد بحث قرار گرفته، ویژگیهای هر کدام بیان شده است. ۳- در بخش پنجم: همزه وصل و قطع مورد بحث و بررسی قرار گرفته.
وی در ابتدا این بحث را در افعال (همزه وصل) و در ادامه در اسماء مطرح کرده است. ۴- در بخش دوم: پس از تعریف سه واژه: تجوید ، تحقیق و ترتیل تفاوت بین تحقیق و ترتیل را ذکر ، آنگاه ویژگیهای قرائت پیشوایان قرائت را توضیح می‌دهد. ۵- در بخش اول: قرائت‌های معاصر خود را بررسی و بدعت‌هایی را که در هنگام قرائت قرآن ایجاد شده (همچون خواندن قرآن به صورت غنا و ترعید (لرزاندن صدا) توضیح می‌دهد.

۴ - نسخه شناسی (فارسی)



درآمدی بر علم تجوید کتاب یک جلد، متن آن فارسی و دارای ۲۴۰ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: معمولی ۲- جلد: شومیز ۳- نوبت چاپ: اول ۴- تاریخ انتشار: سال ۱۳۷۶ هجری شمسی ۵- ناشر: مؤسسه فرهنگی- انتشاراتی حضور ۶- تیراژ: ۳۰۰۰ نسخه ۷- دارای فهرست: الف: احادیث ب: اشعار ج: اسامی د: منابع: تحقیق ه: مطالب کتاب ۸- نام کتاب: درآمدی بر علم تجوید ۹- نام مؤلف: محمد بن محمد بن جزری ۱۰- نام مترجمان: ابو الفضل علامی و صفر سفیدرو تذکر: این کتاب، ترجمه کتاب: التمهید فی علم التجوید (ابن جزری) است که توسط آقایان: ابو الفضل علامی و صفر سفیدرو به فارسی ترجمه شده و موارد زیر به آن اضافه گردیده است. ۱- آدرس آیات و مطالبی که در متن کتاب، مؤلف از دیگران نقل کرده است ۲- شرح بعضی از لغات مشکل ۳- آدرس دهی بعضی از مباحث به کتابهای دیگر که در علم تجوی د نوشته شده است. ۴- استفاده از نظرات دیگران در توضیح مباحث و مطالب کتابشناسی.

۵ - پانویس


 
۱. درآمدی بر علم تجوی ، محمد بن محمد بن جزری ترجمه ابو الفضل علامی- صفر سفیدرو ، ص۱۰۴.
۲. درآمدی بر علم تجوی ، محمد بن محمد بن جزری ترجمه ابو الفضل علامی- صفر سفیدرو ، ص۱۵۲.


۶ - منبع


نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.



رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب علوم قرآن




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.